Tylna przerzutka: Kompleksowy przewodnik dla rowerzystów

Zastanawiasz się nad wyborem nowej tylnej przerzutki? To zrozumiałe, ponieważ jest to jedna z najważniejszych części Twojego roweru, która ma ogromny wpływ na komfort i jakość jazdy. Wybór odpowiedniej przerzutki może wydawać się skomplikowany, biorąc pod uwagę liczbę dostępnych modeli, marek oraz różnice w technologii. Warto więc poświęcić chwilę, aby dokładnie poznać jej funkcje, zrozumieć, jak działa i na co zwrócić uwagę podczas zakupu. W tym artykule przeprowadzimy Cię krok po kroku przez najważniejsze aspekty związane z tylną przerzutką – od jej budowy i rodzajów, po praktyczne wskazówki dotyczące konserwacji i dopasowania do Twojego roweru. Dzięki temu będziesz mógł podjąć świadomą decyzję i cieszyć się płynną, precyzyjną zmianą biegów podczas każdej przejażdżki

Spis treści

1. Czym jest tylna przerzutka?
2. Rodzaje tylnych przerzutek
3. Budowa tylnej przerzutki
4. Funkcje tylnej przerzutki
5. Jak wybrać odpowiednią tylną przerzutkę?
6. Obliczanie pojemności
7. Konserwacja tylnej przerzutki
8. Ceny i jakość tylnych przerzutek
9. Podsumowanie

Czym jest tylna przerzutka?

Tylna przerzutka to część roweru należąca do układu napędowego. Komponent ten ma za zadanie w precyzyjny sposób zmienić bieg, na którym jedziemy. Przełożenia mogą być zmieniane pojedynczo lub kilka na raz w zależności od systemu. Zazwyczaj sterujemy przerzutką za pomocą dźwigni zmiany przełożeń pot. manetką. Tylna przerzutka jest zazwyczaj mocowana do roweru na dwa sposoby: może być przykręcona do haka przerzutki lub bezpośrednio do ramy. Oprócz przerzutki tylnej w rowerach możemy znaleźć również przerzutkę wewnętrzną – zintegrowaną z piastą tylnego koła np.Shimano Nexus, Sturmey Archer czy Rohloff.
Na rynku znaleźć można jeszcze inne mniej znane systemy, jak np. przekładnia Kappstein w suporcie.

Rodzaje tylnych przerzutek

1. Przerzutki mechaniczne – tradycyjne, zmiana biegów odbywa się za pomocą linki.
2. Przerzutki elektroniczne – coraz bardziej popularne w rowerach sportowych, zmiana biegów odbywa się za pomocą silniczków w przerzutce. Mogą być sterowane sygnałem bluetooth (np. SRAM eTap)

Budowa tylnej przerzutki:

1. Wózek przerzutki – to najdłuższa część przerzutki, w której znajdują się dwa kółka prowadzące łańcuch. Wózek odpowiada za naciąg łańcucha, a jego długość wpływa na zakres obsługiwanych zębatek.
2. Kółka przerzutki – górne (prowadzące) i dolne (napinające) kółka, które kierują łańcuch na odpowiednią zębatkę i utrzymują jego napięcie.
3. Korpus przerzutki – ta część jest głównym elementem spajającym resztę elementów razem ze sobą.
4. Sprężyna napinająca – utrzymuje napięcie łańcucha i zapewnia jego stabilność, szczególnie podczas jazdy po nierównościach.
5. Baryłka – umożliwia precyzyjne regulowanie napięcia linki, co wpływa na dokładność zmiany biegów.
6. Śruby zakresowe– odpowiadające za ustawienie zakresu działania przerzutki.
7. Sprzęgło – stabilizator napięcia przerzutki. Występuje głównie w przerzutkach dedykowanych dla rowerów górskich i gravelowych.

Funkcje tylnej przerzutki zewnętrznej

Główne funkcje tylnej przerzutki obejmują:

• Zmianę biegów, wpływa na poprawę komfortu jazdy i efektywność pedałowania umożliwiając dostosowanie odpowiedniej kadencji, co przekłada się na zmniejszenie wysiłku podczas podjazdów. Zwiększenie prędkości na zjazdach i płaskich odcinkach, a także redukcję zużycia napędu.

• Utrzymywanie odpowiedniego naciągu łańcucha zapewnia płynną pracę napędu i optymalną zmianę przełożeń, co wpływa na efektywność jazdy oraz zmniejsza ryzyko spadnięcia łańcucha.

Jak wybrać odpowiednią tylną przerzutkę?

Przy wyborze tylnej przerzutki należy wziąć pod uwagę kilka czynników:

1. Kompatybilność z marką – przerzutki są zazwyczaj kompatybilne tylko z jedną marką grup osprzętu (np. Shimano, SRAM, Campagnolo),
2. Długość wózka – dostępne są rozmiary krótki, średnie i długie w zależności od rozmiaru kasety,
3. Pojemność układu napędowego – pozwala obliczyć maksymalna zębów w układzie napędowym, jaką może obsłużyć przerzutka,
4. Typ roweru – przerzutki do rowerów szosowych i górskich oraz gravelowych różnią się konstrukcją.

Obliczanie pojemności

Tylna przerzutka ma określony zakres obsługiwanych przełożeń. Mechanizmy te różnią się pojemnością, czyli możliwością obsługiwania zębatek o różnych rozmiarach. Pojemność to różnica między największą a najmniejszą zębatką, którą przerzutka może obsługiwać.
Długość wózka przerzutki ma wpływ na jej pojemność:

• Krótki wózek – stosowany w rowerach szosowych, przeznaczony do mniejszych kaset o mniejszej liczbie zębatek.
• Średni wózek – również stosowany w szosie ale również w rowerach górskich.
• Długi wózek – dedykowany rowerom górskim i gravelowym z szerokim zakresem, ponieważ tam występują duże kasety, np. 10-51T.

Aby obliczyć pojemność układu napędowego, użyj następującego wzoru:

[różnica między liczbą zębów na najmniejszej i największej tarczy mechanizmu korbowego] + [różnica między liczbą zębów na najmniejszej i największej zębatce kasety]

Na przykład, dla układu z tarczą mech. korbowego 44-22 i kasetą 32-11:

(44-22) + (32-11) = 43

Pojemność 43 wskazuje na potrzebę tylnej przerzutki z długim wózkiem.

Konserwacja tylnej przerzutki

Regularna konserwacja tylnej przerzutki jest kluczowa dla jej długotrwałego działania:

1. Czyść przerzutkę jak tylko zauważysz, że tego wymaga. Używając odtłuszczacza i szczotki.
2. Regularnie smaruj kółka prowadzące i sworznie (oszczędnie!)
3. Sprawdzaj zużycie kółek podporowych i w razie potrzeby je wymieniaj
4. Jeśli Twoja przerzutka posiada sprzęgło pamiętaj, że ono również podlega konserwacji, z uwagi na dodatkowy mechanizm

Ceny i jakość tylnych przerzutek

Ceny tylnych przerzutek mogą się znacznie różnić, od kilkudziesięciu do kilku tysięcy złotych.
Wyższe ceny często oznaczają:

• Lżejsze materiały (np. włókno węglowe, tytan)
• Lepszej jakości łożyska
• Zaawansowane funkcje i technologie (np. elektroniczna zmiana biegów)
• Design

Podsumowanie

Tylna przerzutka jest jednym z najważniejszych elementów układu napędowego w rowerze, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu płynności i precyzji zmiany biegów. To właśnie ona pozwala na dostosowanie oporu pedałowania do warunków terenowych, co przekłada się na komfort oraz efektywność jazdy, niezależnie od tego, czy jeździsz po asfalcie, szutrach czy trudniejszych, górskich ścieżkach. Wybór odpowiedniej przerzutki nie sprowadza się jedynie do kwestii technicznych – takich jak liczba biegów – ale również do kompatybilności z pozostałymi elementami napędu, jak kaseta czy manetki. Warto także zwrócić uwagę na detale estetyczne, na przykład kolor, który może dodać rowerowi indywidualnego charakteru. Kluczową kwestią przy zakupie jest również budżet, ponieważ przerzutki różnią się ceną w zależności od marki, modelu i jakości wykonania. Niezależnie od tego, jaki model wybierzesz, regularna konserwacja, obejmująca czyszczenie oraz smarowanie, jest niezbędna, by utrzymać przerzutkę w doskonałym stanie technicznym. Odpowiednio zadbana przerzutka nie tylko zwiększa jej żywotność, ale również zapewnia bezawaryjną pracę przez długi czas, co znacząco podnosi komfort i bezpieczeństwo podczas każdej wyprawy rowerowej.